Jeśli ciało A działa na ciało B pewną siłą (siłą akcji), to ciało B działa na ciało A siłą (siłą reakcji) o takiej samej wartości, takim samym kierunku, lecz o przeciwnym zwrocie (rys. 2.7.).
W liczbie pojedynczej rzeczownik posiada trzy rodzaje, w liczbie mnogiej tylko dwa. Rzeczownik nie odmienia się przez rodzaje: liczba pojedyncza rodzaj męski (ten) rodzaj żeński (ta) rodzaj nijaki (to) giermek lalka biurko księżyc sikorka kociątko ołówek panienka jezioro ten – człowiek, wróg, żołnierz ta – ławka, szafa, osa to – zadanie, pisklę, zło liczba mnoga rodzaj...
Określając części zdania, dokonujemy tzw. analizy logicznej. Wyróżniamy pięć części zdania: podmiot, orzeczenie, przydawkę, dopełnienie, okolicznik. Każdy z tych elementów zdania odgrywa inną rolę. Jak najłatwiej zorientować się, z czym mamy do czynienia? Przede wszystkim musisz zapamiętać, jakie części mowy wyrażają daną część zdania i na jakie pytanie odpowiadają. Analiza składniowa wiąże się więc z rozbiorem gramatycznym. Podstawowymi częściami zdania są podmiot i orzeczenie,...
‘coś się nie opłaca, szkoda zachodu’; fraza, hist. Tak miał powiedzieć król Stanisław August Poniatowski, kiedy mierny poeta wręczył mu wiersz na jego cześć napisany na atłasie;
Mol to ilość substancji zawierająca liczbę atomów lub cząsteczek równą liczbie atomów zawartych w 0,12 kg czystego nuklidu 12 C. Mol – jednostka liczności materii – zawiera N A elementów materii. N A – liczba Avogadra wynosząca 6,02 · 10 23 elementów. Masa 1 mola substancji, czyli 6,02 · 10 23 atomów lub cząsteczek wyrażona w gramach, to masa molowa substancji. Oznaczana symbolem M, liczbowo jest równa masie atomowej lub cząsteczkowej danej substancji. M Na = 23 g/mol...
Elektroujemność to zdolność atomu do przyciągania elektronów. Zdolność tę wyznaczył m.in. Pauling, przedstawiając ją w postaci wartości liczbowych. Cez i frans charakteryzują się najmniejszą wartością elektroujemności (0,7) w skali Paulinga, a fluor największą, czyli 4,0. W okresie elektroujemność rośnie ze wzrostem liczby atomowej, a w grupie maleje .
‘ktoś nastawiony do wszystkiego pozytywnie, spodziewający się zawsze pomyślnego obrotu spraw, nieprzejmujący się niekorzystnymi sytuacjami, wypadkami’; wyr. rzecz.; Rodzina zawsze śmieje się zemnie, że jestem niepoprawnym optymistą, bo uważam, że w każdej sytuacji jakoś damy sobie radę. – „Cogito”.
Jest to całokształt zjawisk (szereg reakcji utleniania - redukcji) wywołanych przepływem stałego prądu elektrycznego przez roztwory elektrolitów lub ich formę stopioną. Elektroliza jest procesem wymuszonym przyłożonym z zewnątrz napięciem. Najniższe napięcie zewnętrznego źródła prądu stałego potrzebne do wywołania reakcji elektrodowej to napięcie rozkładowe. Jest ono równe co najmniej sile elektromotorycznej ogniwa, w którym zachodzi samorzutnie analogiczna reakcja, ale w kierunku...
Skrótowce to rzeczowniki utworzone przez skrócenie wyrażenia składającego się z dwóch lub więcej wyrazów. Możemy je podzielić następująco: • skrótowce literowe (literowce) – przy ich czytaniu wymawiamy nazwy poszczególnych liter wchodzących w skład symboli: PKP pe-ka-pe (Polskie Koleje Państwowe) PKS pe-ka-es (Polska Komunikacja Samochodowa) NBP en-be-pe (Narodowy Bank Polski) ONZ o-en-zet (Organizacja Narodów Zjednoczonych) BWA...
‘być najważniejszym, mieć duże znaczenie, decydujący wpływ na coś, przewodzić komuś, czemuś, dominować, rządzić’; zwrot, muz.; Kto w naszej klasie, choć nie aktor, lubi grać główną rolę, chociaż nie muzyk, lubi grać pierwsze skrzypce i kłamać jak z nut, choć nie matematyk, zawsze wtrąci swoje trzy grosze, choć nie fryzjer, lubi dzielić włos na czworo, choć nie ogrodnik lubi obiecywać gruszki na wierzbie. O kim mowa?
Zdanie podrzędnie złożone orzecznikowe – odpowiada napytania orzecznika: jaki jest?, kim jest?, czym jest? itd. Mój dziadek jest taki – zdanie nadrzędne -> (jaki jest? ) – że wszystkie zwierzęta lgną do niego – zdanie podrzędne 2:1 – zdanie podrzędnie złożone orzecznikowe 1N 2P Mój dziadek jest taki , że wszystkie zwierzęta lgną do niego. Teresa była tą – zdanie nadrzędne -> (kim była? ) – którą pragnął poślubić – zdanie...
Tu z prawicą wyciągniętą nad zdumiałym ludem król donośnym głosem wypowiedział: „Oto ten ród, idący od człowieka z kondycji pospolitego urodzenia, idzie w porównanie ze szlachtą rodowitą krajową i wszystkich praw stanowi rycerskiemu odpowiednich odtąd aż do wygaśnięcia swego używać ma i takowe wykonywać. Nobilituję was i nakazuję, abyście nosili nazwisko Bohatyrowiczów, a pieczętowali się klejnotem Pomian, który jest żubrzą głową na żółtym polu osadzoną, jako pierwszy rodziciel wasz pokonał...
‘powstać na nowo po całkowitym zniszczeniu’; zwrot, w mitol. grec. Feniks – legendarny ptak z Etiopii, który pod koniec długiego życia spalał się na stosie, a z popiołów odradzał się na nowo. Stał się symbolem odmłodzenia i zmartwychwstania; Jęz.
Zaimka nieosobowego es używamy, gdy: • podmiot nie jest bliżej określony • nie występuje osoba działająca Zaimek es stosujemy: • przy czasownikach wyrażających pogodę Es donnert. Es schneit . • przy czasownikach sein i werden Es ist dunkel. Es ist spät. Es wird kalt. • przy niektórych zwrotach Wie geht es euch? Gibt es eine Gemüsesuppe? Es klingelt . Es geht um Geld. Ich habe es eilig . • przy czasownikach bezosobowych z dopełnieniem w formie zaimka...
Układ limfatyczny obejmuje narządy oraz naczynia limfatyczne. Narządy limfatyczne zbudowane są z tkanki chłonnej. Należą do nich: grasica, grudki limfatyczne i węzły chłonne oraz śledziona. Naczynia mają budowę podobną do żył oraz naczyń włosowatych. W odróżnieniu jednak od naczyń włosowatych naczynia limfatyczne zaczynają się ślepo w tkance łącznej. Krążąca w naczyniach limfatycznych limfa ( chłonka ) ma skład przypominający osocze, ale z małą ilością białek, a większą lipidów oraz...
‘uporczywie o coś prosić, coś przypominać,domagać się czegoś’; zwrot; (...) nie będę panu wiercić dziury w brzuchu/pytając co pan sądzi o Mertonie (...). – J. Twardowski.
Zdanie podrzędnie złożone przydawkowe – odpowiada na pytania: jaki? jaka? jakie? który? która? które? czyj? czyja? czyje? ile? czego? z czego? W zawodach osiągnąłem wynik – zdanie nadrzędne -> (jaki? ) – który mnie nie zadowolił – zdanie podrzędne 2:1 – zdanie podrzędnie złożone przydawkowe 1N 2P W zawodach osiągnąłem wynik, który mnie nie zadowolił . Uczyłam się tyle – zdanie nadrzędne -> (ile? ) – że na pewno...
‘leniuchować, nic nie robić, odpoczywać’; zwrot pochodzący z obserwacji ludzkich zachowań; Cieszyłem się, że w ciągu ostatnich miesięcy nie leżałem do góry brzuchem (…).
wyrażanie obowiązku / konieczności: do wyrażenia konieczności, obowiązku moralnego lub naszego wewnętrznego przekonania o potrzebie wykonania danej czynności używamy czasownika modalnego must ( musieć ): He must hurry up. They must get up at 4 am. I must study harder. Czasownik must występuje tylko w formie czasu teraźniejszego. Pozostałe formy tzn. przyszłą i przeszłą wyrażamy za pomocą have to w odpowiednim czasie: I must learn for the...
Jest nieodmienną i niesamodzielną częścią mowy. Tylko łącznie z innym wyrazem (zwykle rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownym) stanowi składniowo nierozerwalną całość, czyli tzw. wyrażenie przyimkowe . Ukazuje ono relacje między czynnością i przedmiotem albo między dwoma przedmiotami. Wczoraj wieczorem poszłam z bratem do kina . Tato kupił nowy samochód z klimatyzacją . Zeszyty do matematyki zwykle muszą być w kratkę . Przyimki możemy podzielić na dwie grupy: • przyimki proste...
‘osiągać najwyższy stopień’; zwrot, astron.; Już wiadomo, dlaczego wrogość między Martą a Michałem sięga zenitu.
– skórka korzenia = ryzoderma (zbudowana jest z jednej warstwy cienkościennych komórek, ściśle przylegających do siebie; niektóre komórki przekształcają się we włośniki), – kora pierwotna (utworzona jest z komórek miękiszowych o cienkościennych ścianach, z licznymi przestworami międzykomórkowymi; jest to tzw. miękisz kory), – śródskórnia = endoderma (zbudowana jest z komórek o grubych ścianach komórkowych, które ściśle przylegają do siebie, otaczając walec osiowy; stanowi najbardziej...
1. ‘urwis, nicpoń, psotnik’; 2. ‘chuligan, drań, łajdak’.
‘być bardzo silnym i zdrowym’; zwrot; On to ma końskie zdrowie, choroby omijają go z daleka. – Internet.
Zdania złożone, w których występują takie czasowniki, jak: believe, expect, know, report, say, think zamieniane na stronę bierną będą występować w dwóch konstrukcjach: People say (that) he is rich. ( Ludzie mówią, że on jest bogaty. ) z podmiotem bezosobowym: It is said that he is rich. ( Mówi się, że on jest bogaty. ) z podmiotem osobowym: He is said to be rich. ( Mówi się, że on jest bogaty. ) Zwróć uwagę na to, że zdania z podmiotem...
Zdanie podrzędnie złożone okolicznikowe sposobu – odpowiada na pytania: jak?, w jaki sposób?, jakim sposobem? Mama w nowej sukni wyglądała tak – zdanie nadrzędne -> (jak? ) – że na jej widok wszyscy zaniemówili – zdanie podrzędne 2:1 – zdanie podrzędnie złożone okolicznikowe sposobu 1N 2P Mama w nowej sukni wyglądała tak, że na jej widok wszyscy zaniemówili . W letnie noce bywa tak duszno – zdanie nadrzędne -> (jak?...
przym. będący wytworem czyjejś wyobraźni, nierealny, wymyślony. Nie potrafił odnaleźć się w rzeczywistości, więc żył w wyimaginowanym (Ms. lp) świecie.
‘praca monotonna, żmudna, wymagająca cierpliwości i dokładności’; wyr. rzecz., hist. Od imienia i działalności św. Benedykta z Nursji, żyjącego w V/VI w., założyciela klasztoru na Monte Cassino, w którym zakonnicy zajmowali się kopiowaniem i iluminowaniem rękopisów; Życie Benedykta z Nursji i otaczających go mnichów wypełniały modlitwy, lektura Pisma Świętego oraz praca polegająca na przepisywaniu ksiąg, stąd powiedzenie benedyktyńska praca. – „Victor G”; Internet.
‘nie mieć szans na odnalezienie czegoś, kogoś w wielości rzeczy, osób, spraw’; zwrot; Szukanie ich przypomina szukanie igły w stogu siana. – TVN.
Gdyby każdy komunikat, który wypowiadamy czy odbieramy, składał się tylko z podmiotu i orzeczenia, nasza mowa byłaby bardzo uboga i nieciekawa. Aby urozmaicić nasze komunikaty i oczywiście przekazać w nich dodatkowe informacje, posługujemy się przydawką. W zdaniu jest ona określeniem rzeczownika i odpowiada na pytania: – jaki? jaka? jakie? piękny widok, interesująca książka, pole uprawne – który? która? które? pierwszy zawodnik, ostatnia runda, tamte góry – czyj? czyja? czyje?...
Niedociążenie jest stanem, w którym siły nacisku pomiędzy elementami układu, powstałe na skutek sił zewnętrznych działających na układ, są mniejsze co do wartości od sił ciężkości, jakie działają na elementy układu. Przykład: Człowiek jadący windą w dół znajduje się w stanie niedociążenia.
Nazwy systematyczne wodorosoli tworzy się, podając nazwę reszty kwasowej, poprzedzonej przedrostkiem wodoro- i nazwy kationu wchodzącego w skład cząsteczki wodorosoli. Jeśli w cząsteczce znajduje się więcej niż jeden atom wodoru, np.dwa, to przedrostek wodoro- poprzedza się przedrostkiem di.
Artysta i sztuka – moderniści głosili, że sztuka istnieje dla sztuki, a nie dla publiczności czy rozrywki. Artysta pragnie wolności i w sprawach ziemskich czuje się zniewolony. Potęgę poezji pokazuje Wesele Wyspiańskiego, a wiersz Evviva l’arte Tetmajera widzi w niej ucieczkę od spraw przyziemnych. Ludomania – epoka przeżywa fascynację folklorem. Chłopi Reymonta zostali nagrodzeni Noblem jako chłopska epopeja. Jan Kasprowicz w cyklu Z chałupy pokazuje nędzę wiejską,a w Weselu...
Zbudowany jest z parzystych nerek i moczowodów oraz pęcherza moczowego i cewki moczowej. W nerkach można wyodrębnić warstwę korową i rdzenną. Jednostką strukturalno-funkcjonalną nerki jest nefron , utworzony z ciałka nerkowego i kanalika krętego. Ciałko nerkowe składa się z pęczka włośniczek krwionośnych zwanych kłębuszkiem nerkowym, który otacza torebka kłębuszka. W kanaliku nerkowym można wyróżnić kanalik kręty I rzędu, pętlę Henlego i kanalik kręty II rzędu, który uchodzi do...
Pięknym przykładem przyjaźni jest relacja Hamleta i Horacja z Szekspirowskiej tragedii. Horacy dzielił smutek, troski i radość Hamleta oraz jego wątpliwości dotyczące okoliczności śmierci ojca. Pomagał Hamletowi odkryć prawdziwego królobójcę. W odróżnieniu od innych fałszywych przyjaciół był wobec księcia lojalny i wierny. Gdy Hamlet umierał, chciał odebrać sobie życie, jednak książę przekonał go, że powinien żyć i świadczyć o tym, co się stało: o zbrodni Klaudiusza, jego podstępach i o...
Odpowiadają na pytania: • wo? ( gdzie? ) i określają miejsce Hallo Jan, ich bin hier unten . ( tu na dole ) Die Kinder gehen nach draußen . ( na zewnątrz ) • wohin? ( dokąd? ), woher? ( skąd? ) i określają kierunek Ich bin gerade von dort gekommen. ( stamtąd ) Wo? Wohin? nach/-hin Woher? von/-her außen ( zewnątrz – po zewnętrznej stronie) nach außen ( na zewnątrz ) von außen ( z zewnątrz ) Die Tasse ist außen...
‘wracać do siebie, do swojego, dawnego domu, do swojej, dawnej siedziby, do swojego kraju’; zwrot.
Oddziaływania antagonistyczne między populacjami są niekorzystne dla jednej lub obu populacji. Do oddziaływań takich należy drapieżnictwo, pasożytnictwo, konkurencja, allelopatia, amensalizm. – Drapieżnictwo polega na chwytaniu i zabijaniu jednych organizmów przez drugie w celu zdobycia pokarmu. Odgrywa ono istotną rolę w biocenozie, umożliwiając selekcję osobników chorych i słabych. Dzięki drapieżnictwu rośnie też różnorodność biologiczna, gdyż drapieżcy zmniejszając zagęszczenie w...
Władza sądownicza pod względem złożoności struktur, które ją tworzą, jest najbardziej skomplikowanym organem państwowym. Najważniejszym jej elementem są organy wymiaru sprawiedliwości, ochrony prawnej i kontroli władzy. Art. 173 Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Art. 174 Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej] Organami wymiaru sprawiedliwości w Rzeczypospolitej są: Sąd Najwyższy,...
Utrata dźwięczności na końcu wyrazu większość spółgłosek dźwięcznych traci dźwięczność na końcu wyrazu. Dźwięczność zachowują na końcu spółgłoski sonorne (m, m’, n, n’, r, l, ł); chleb [chlep] b -> p Krym [Krym] m = m gaz [gas] z -> s balkon [balkon] n = n przykład [pszykłat] d -> t pień [pień] ń = ń kulig [kulik] g -> k parasol [parasol] l = l paw [paf] w -> f rower [rower] l = l...
Przyimki określające miejsce, wymagające dopełnienia w celowniku (3 przypadek) lub w bierniku (4 przypadek): an – przy, na Wir sitzen am Tisch. Wir setzen uns an den Tisch. auf – na (w poziomie) Der Ball liegt auf dem Boden. Das Kind legt den Ball auf den Boden. hinter – za Sie sitzen hinter uns . Sie setzen sich hinter uns . in – do, w Der Schlüssel steckt im Schloss. Ich stecke den Schlüssel ins Schloss. neben –...
‘umykać, uciekać, uciec bardzo szybko, w popłochu’;zwrot; Zrozumiałe, że i mężczyźni, i kobiety, kiedy pierwszy raz stają twarz w twarz z Pradawną Dziką Mocą, biorą od razu nogi za pas. – „Dialog Akademicki”; Po kilku dniach postanowiłem wziąć nogi za pas i wrócić do domu.
Krążenie krwi odbywa się w dwóch obiegach. Schemat krążenia krwi człowieka (wg Encyklopedii PWN) Mały obieg krwi ( płucny ) zaczyna się od prawej komory, skąd krew zostaje wyrzucona do tętnicy płucnej. Jest to krew odtlenowana. Tętnica płucna rozdziela się na dwa odgałęzienia, które wchodzą do każdego z płuc, gdzie tworzą sieć naczyń włosowatych. Po wymianie gazowej utlenowana krew wraca żyłami płucnymi do lewego przedsionka, a stamtąd do lewej komory. Duży obieg krwi...
Czasowniki rozdzielnie złożone są to czasowniki, w których akcent pada na przedrostek. Przedrostki mają samodzielne znaczenie i najczęściej są przyimkami. Przedrostek Przykład czasownika rozdzielnie złożonego ab- ab holen ( odebrać ) Um 14 Uhr holt Anne ihre Schwester ab . an- an kommen ( przybyć ) Der Zug kam in Berlin an . auf- auf stehen ( wstawać ) Stehst du morgen früh auf ? aus- aus...
Do osi obrotu Ziemi nawiązuje sieć południków i równoleżników– umownych (nieistniejących w rzeczywistości) linii, krzyżujących się ze sobą, tworzących siatkę geograficzną. Równoleżników i południków na powierzchni Ziemi jest nieskończenie wiele i wszystkie one przecinają się pod kątem prostym. Południki , o kształcie półokręgów (ściślej półelips), łączą ze sobą oba bieguny ziemi,biegnąc najkrótszymi drogami po jej powierzchni. Wyznaczają one w terenie kierunek północ–południe. Równoleżniki...
Zdania porównawcze odpowiadają na pytanie Wie? (Jak?) : Es scheint mir, als ob er betrunken wäre . (szyk zdania podrzędnego!) Zdania porównawcze nierzeczywiste wprowadzamy za pomocą spójników als ob lub als (jakby, jak gdyby): Es scheint mir, als wäre er betrunken. (szyk przestawny zdania głównego!) ( Mam wrażenie, jakby on był pijany .) W zdaniach tych występują trzy możliwości czasowe: • czynności w zdaniu głównym i podrzędnym /drugim głównym odbywają się równocześnie...
synteza metanu z pierwiastków w ściśle określonych warunkach: C + 2 H 2 --> CH 4 otrzymywanie metanu z gazu syntezowego: CO + 3 H 2 --> CH 4 + H 2 O hydroliza węgliku glinu: Al 4 C 3 + 12 H 2 O --> 3 CH 4 + 4 Al(OH) 3 reakcja węgliku glinu z kwasem solnym: Al 4 C 3 + 12 HCl 4 --> AlCl 3 + 3 CH 4 stapianie etanianu sodu z wodorotlenkiem sodu: CH 3 COONa + NaOH --> CH 4 + Na 2 CO 3
1. ‘słodycze, przysmaki, smakołyki’; 2. stpol. ‘apetyt, łakomstwo’; od XVI w.; słowo utworzone od psłow. *olkotь / *olkota ‘coś łakomego’< psłow. *olkati; dawniej wyraz ten miał postać łakoci, a także łakoć ‘smakołyk; przynęta’ i łakota ‘przysmak, smakołyk’
‘groźny, surowy wyraz twarzy; zasępiona, niezadowolona mina’; wyr. rzecz., mitol. – od imienia Marsa – rzym. boga wojny; Wszyscy wychodzący mieli marsowe miny. – Internet.